Diabetes İnsipidus (Diyabet İnsipidus) Nedir?
Dahiliye Doktoru Ayşenur İzol Torun bu konuda şu bilgileri veriyor; (Diabetes insipidus şekersiz şeker hastalığı demektir. Bu hastalığın böyle adlandırılmasının nedeni kan şekerinin yüksek olmamasına rağmen hastanın çok fazla su içmesi ve çok fazla idrara çıkmasıdır. Hipofiz dediğimiz bir bezi ilgilendiren bir hastalıktır. Hipofiz bezi beyin tabanında yer alan ve pek çok hormon salgılayan bir salgı bezidir. Hipofiz bezinin arka tarafından anti-diüretik ismindeki hormon salgılanır. Bu hormonun görevi idrar içerisindeki serbest sıvının tekrar vücuda kazandırılmasıdır. Diyabetes İnsipidus anti-diüretik hormonun etkisini gösterememesi yani ya azalması ya da bu hormonun hiç salgılanmaması sonucu meydana gelir. Dolayısıyla diyabetes insipidus hastalığının belirtisi olarak hasta sürekli su içme ihtiyacı duyar, litrelerce su içer, bunun sonucu olarak litrelerce sıvı, idrar yolu ile vücuttan su atılır. Şekersiz şeker hastalığının sebeplerine gelince, hipofiz bezini ilgilendiren hastalıklar şekersiz şeker hastalığına yakalanmaya sebep olabiliyor. Örneğin hipofiz bezi tümörü, bu tümörlerin tedavisinde kullandığımız cerrahi yöntemler radyo terapi, hipofize yakın bölgelerin tümörleri yahut bu bölgeleri ilgilendiren tümörlerin tedavileri sırasında, veya kafa travmalarında, diabetes insipidus hastalığı ortaya çıkabiliyor. Çok nadiren bazı böbrek hastalarında, ailesel genetik hipofiz bezi hastalıklarında da diabetes insipidus görülebiliyor. Böbrek tüplerini etkileyen belli hastalıklarda veya bazı ilaçların yan etkisi olarak anti-diüerit hormonun etkisinin azalmasına bağlı olarak da şekersiz şeker hastalığı vakası yaşanabiliyor.)
Diabetes İnsipidus Belirtileri
- Sık idrara çıkma
- Sürekli susuzluk hissi duyma, aşırı susama
- İdrar miktarında artış
- Açık renk idrar yapma
- Kişinin canının buzlu su çekmesi
- Altına kaçırma
- Gece yatağa işeme
- Cilt kuruluğu
- Dudaklarda kuruma ve çatlama
- Dehidrasyon (Vücudun susuz kalması)
- Çocuklarda büyüme geriliği
- Sinirlilik, asabiyet
Diabetes İnsipidus Neden Olur?
- Hipofiz bezi hastalıkları
- Beyinde yaralanma veya tümör
- Beyindeki hipotalamus bölümü tarafından idrar ve kandaki sıvı dengesini korumak için salgılanan antidiüretik hormon eksikliği
- Böbreklerin antidiüretik hormonları tanıma yeteneklerini kaybetmesi
Diabetes İnsipidus Türleri Nelerdir?
Diabetes insipidus hastalığı bu hastalığından neden kaynaklandığına bağlı olarak 4’e ayrılır;
Merkezi Şekersiz Diyabet
Diabetes insipidusun en yaygın görülen türüdür. Hipofiz bezinde veya hipotalamus denilen beyindeki bir dokunun hasar görmesi sonucu meydana gelir. Bu hasara bağlı olarak anti-diüretik hormonu üretilemez, depolanamaz ve salgılanamaz. Anti-diüretik hormonunun üretilememesinin neticesinde sık idrara çıkma problemi ortaya çıkar. Merkezi şekersiz diyabetin nedenleri; Kara travması, beyin şişmesine neden olan hastalıklar, hipofiz bezi ameliyatı komplikasyonu olarak, hipofiz bezinde yahut çevresinde tümörler ve genetik hastalıklardır.
Nefrojenik Şekersiz Diyabet
Nefrojenik şekersiz diyabet şöyle ortaya çıkar; Bazı genetik kusurlar böbreklere zarar verebilir, bunun sonucu böbrekler anti-diüertik hormonu komutlarını dinlemez. Nefrojenik diabetes insipidus da şu nedenlerden dolayı da meydana gelebilir; Lityum veya tetrasiklin gibi ilaçların yan etkisi olarak, vücutta yüksek düzeyde kalsiyum birikmesi, vücutta düşük potasyum seviyeleri, kronik böbrek hastalığı ve idrar yolu tıkanıklığı
Dipsojenik Diyabet İnsipidus
Şekersiz şeker hastalığının bu çeşidi, beyindeki hipotalamus dokusundaki susuzluk mekanizmasının bozulması nedeniyle ortaya çıkar. Aşırı derece susamaya ve çok fazla su tüketmeye sebep olur. Şekersiz şeker hastalığının “Merkezi Şekersiz Diyabet” çeşidine sebep olan nedenler, Dipsojenik diyabet insipidusa da yol açabilir. Ayrıca bazı ilaçların yan etkisi olarak meydana gelebilir.
Hamileliğe Bağlı Şekersiz Diyabet
Hamileliğe bağlı şekersiz diyabet hamilelik sırasında, plasenta tarafından üretilen bir enzimin anne adayının anti-diüretik hormonun salgılanmasını engellenmesi ile ortaya çıkar. Bu durum hamileliğe mahsustur, hamilelikten sonra şifa bulabilirsiniz.
Diabetes İnsipidus İçin Hangi Doktora Gidilir?
Bu hastalığın tedavisi için Dahiliye doktoruna gitmelisiniz.
Diyabet İnsipidus Nasıl Teşhis Edilir?
Doktor öncelikle yaşadığınız belirtiler dinleyecek. Ardından teşhisini teyit etmek için çeşitli testler uygulayacak. Şekersiz şeker hastalığı teşhisi testleri şunlardır;
- İdrar ve kan testleri
- Manyetik rezonans görüntüleme (MRG)
Diabetes İnsipidus Nasıl Tedavi Edilir?
Diabetes İnsipidusun tedavisi bu hastalığın türüne ve durumunuzun şiddetine bağlı olarak değişir. Hafif vakalarında, doktorunuz su alımı miktarınızı sınırlamayı tavsiye edecektir.
Merkezi Şekersiz Diyabet Ve Hamileliğe Bağlı Şekersiz Diyabet Tedavisi
Gebelikte diyabet insipidus gebelik sırasında ortaya çıkar ve doğumdan sonra bu hastalık geçer. Gebeliğe bağlı şekersiz diyabet hastalığının tedavisinde doktorunuz vazopresin ve desmopresin sentetik hormon ilaçları reçete edebilir. Merkezi şekersiz şeker hastalığında ise şu ilaçları kullanmanızı bildirebilir;
- Desmopressin enjeksiyonu (DDAVP)
- Desmopressin burun spreyi (Stimate, Minirin)
- Desmopressin hap (DDAVP)
Nefrojenik Şekersiz Diyabet Tedavisi
Nefrojenik şekersiz diyabet tedavisinde şu ilaçlar kullanılır; İndometasin (Indosit, Indosin) gibi anti-inflamatuvar ilaçlar, diüretikler, örneğin amilorid ile hidroklorotiyazid (Modüretik) karışımı
Dipsojenik Diyabet İnsipidus Tedavisi
Günümüz tıbbında dispozojen diyabet insipidusunun geçmesi için etkili bir tedavi yöntemi bilinmemektedir. Vücudun susuz kalmaması için sıvı alımı sınırlaması önerilebilir.