Trombosit Fonksiyon Bozukluğu Belirtileri Trombosit Bozuklukları Tedavisi
Kanımızda kırmızı kan hücreleri, beyaz kan hücreleri ve Trombosit olmak üzere, 3 çeşit kan hücresi bulunur. Herhangi bir kanama esnasında kanın pıhtılaşmasına neden olan hücreye trombosit adı verilmektedir. Trombosit, kanı pıhtılaştırıcı özelliği ile kanamanın durulmasını sağlayan ufak yapıda bir kan hücresidir. Rengi olmayan trombositler, kan damarlarının tahrip olması halinde söz konusu bölgede yoğunlaşarak kanamayı durdurmaktadır. Kemik iliğinde bulunan megakoryosit hücrelerinden kopan küçük hücreler trombosit olarak tanımlanmaktadır.
Trombosit Fonksiyon Bozukluğu (Trombosit Disfonksiyonu)Nedir?
Trombosit disfonksiyonu olarak da bilinen trombosit fonksiyon bozuklukları , trombositlerin yeterince çalışmadığı ve kanamaya neden olduğu bir kanama bozukluğu hastalığıdır. Trombosit disfonksiyonu bozukluğu kalıtsal (üst kuşaklardan geçer) veya yaşarken meydana gelebilir.
Trombosit Fonksiyon Bozukluğu Neden Olur?
Trombosit görev bozuklukları ilaç kaynaklı, çeşitli gıdalardan kaynaklı ve bazı rahatsızlıklardan kaynaklı olmak üzere 3 temel sebepte incelenmektedir. Trombosit işlevleri çeşitli biçimlerde etksini gösterebilmesi ile birlikte vücudun trombositleri uyarması hususunda da değişkenlikler gözlemlenebilir. Trombositlerin doğal yapısında olduğu gibi yapışkanlık özelliğinde eksilmeler olabilir ve trombosit rahatsızlığı pıhtılaşma evresinin diğer bölümlerine de etki edebilmektedir. Aşağıda tormbosit oluşumuna neden olabilen unsurlar sıralanmıştır:
- Kan pıhtılanmasını engellemek adına verilen klopidogrel ilaçlar,
- Naproksen ve ibuprofen benzeri ağrı kesiciler,
- Zencefil, sarımsak, zerdeçal ve karanfil gibi besinler,
- Andidepresan ve antipsikotik işlevli ilaçlar,
- Antihistaminik ve antibiyotik ilaçlar,
- Klostrol seviyesini düşüren statin ilaçlar,
- Krill yağı benzeri omega-3 yağ asitleri,
- Sürekli tekrar eden miyeloproliferatif aksaklıklar,
- Won Willebrand rahatsızlığı,
- Yaygın intravasküler pıhtılaşma olan “DIC” rahatsızlılığı,
- Kalsiyum kanal blokerleri
- Böbrek ve karaciğer gibi organların işlevini tam olarak yerine getirememesi,
- Miyelodisplastik sıkıntısı,
- Astım ilaçları ve aspirin türevi ilaçlar,
- Kan kanseri hastalığı (lösemi)
- Viagra benzeri hormonel ilaçlar,
- Kanser tedavisi adına kullanılan bir takım ilaçlar,
- Kokain bağımlılığı,
- E vitamini içerikli besin veya takviyelerin sık tüketimi,
- Paraproteinemi,
- Kalp rahatsızlıkları.
Trombosit fonksiyon bozuklukları iki büyük kategoriye ayrılabilir: doğuştan (kalıtsal) veya yaşarken meydana gelen. Aşağıdakilerin de dahil olduğu bozuklukların çoğu doğuştandır:
- Glanzmann’ın trombasteni
- Bernard-Soulier sendromu
- Gri trombosit sendromu
- MYH9 ile ilişkili bozukluklar: May-Hegglin anomalisi, Epstein sendromu, Fechtner sendromu ve Sebastian sendromu
- Wiskott-Aldrich sendromu:
- Chediak-Higashi sendromu
- Hermansky-Pudlak sendromu
Trombosit fonksiyon bozukluğuna yol açan yaşarken meydana gelen durumlar ise şunlardır;
- İlaçların yan etkileri: Aspirin, dipiridamol (Persantine) ve klopidgrel (Plavix) gibi ilaçlar
- Karaciğer hastalıkları
- Üremi (Şiddetli böbrek hastalığı)
- Esansiyel trombositemi gibi miyeloproliferatif bozukluklar
Trombosit Fonksiyon Bozukluğu Belirtileri
Trombositler kanamayı durdurmamıza yardımcı olan sistem olan pıhtılaşma sistemimizin bir parçasıdır. Trombositler düzgün çalışmıyorsa, kanama riski de artar. Ve bunun sonucunda şu belirtiler meydana gelir.
- Sebebi saptanamayan çeşitli bölgelerde gözlemlenen morarmalar,
- Diş ve diş etinde veyahut burunda kanama durumları,
- Şiddetli yada normal seyrinden uzun regl kanamaları,
- Cilt altında kılcal kanama durumları,
- Olağan dışı vajinal kanama halleri,
- Eklem ve kas içerisinde kanama durumları,
- Kusma durumunda veya dışkıda kan gözlemlenmesi,
- Peteşi adı verilen ve deride görülen minik kırmızı renkte şişlikler,
- Menoraji (aşırı adet kanaması)
- Bir kesik veya başka bir yaralanmadan sonra uzun süreli kanama
- Ameliyat sırasında uzun süreli kanama
Trombosit Fonksiyon Bozukluğu Nasıl Teşhis Edilir?
İlk adımda anamnez, aile öyküsü ve detaylı olarak uygulanan fiziksel tetkiklerin bir incelemesi gerçekleştirilir. Ek olarak kan tetkikleri de uygulanabilir. Teşhis ile alakalı kan tetkikleri şunlardır;
- Tam kan sayımı
- Kanama zamanı
- Trombosit toplama testi
- Protrombin zamanı
- Kısmi tromboplastin zamanı (PTT)
Trombosit Fonksiyon Bozukluğu Tedavisi
Tedavi, trombosit fonksiyon bozukluğunun nedenine göre değişir. Bazı trombosit fonksiyon bozuklukları, yaralanmadığınız veya ameliyat gerektirmediğiniz sürece nadiren tedaviye ihtiyaç duyar. Yani genellikle trombosit fonksiyon bozukluğu tedavi gerektirmez. Ancak doktor şu yöntemleri önerebilir;
Aspirin ve NSAID’ler: İbuprofen ve aspirin gibi ilaçlardan kaçının. Bu ilaçlar kanama riskini artırarak, trombositlerin işlevini azaltır.
Doğum kontrol hapları: Şayet aşırı adet kanaması yaşıyorsanız doktor bu ilaçların kullanımını önerebilir.
Anti-fibrinolitik ilaçlar: Vücudun, özellikle mukozanın nemli yüzeylerinde (ağız, burun vb.) kan pıhtılaşmasını sabit tutması zor olabileceğinden, kanamayı durdurmak için Amicar veya Lysteda gibi antifibrinolitik ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar burun kanaması, diş eti kanaması ve aşırı adet görme sorunları yaşayanlarda yaygın olarak kullanılır. Kanamayı önlemek için cerrahi işlemlerden sonra (özellikle ağız, burun ve boğaz) sonra da kullanılabilirler.
Faktör VIIa (NovoSevenRT) infüzyonu: Bu yöntem trombosit fonksiyon bozukluğu olan bazı hastalarda kullanılabilir. Bu daha çok tedavi seçeneği olarak trombosit transfüzyonu alamayan hastalarda kullanılır.