Aktinik Keratoz Kanserleşebilen Cilt Kalınlaşmaları
Aktinik keratoz, güneşten gelen ultraviyole ışığına uzun süre maruz kalmanın neden olduğu bir cilt hastalığıdır. Aktinik keratoz genellikle vücudun güneşe en çok maruz kalan yüz, kulaklar, boyun, eller ve kollar gibi bölümlerinde görülür. Aktinik keratoz kansere yol açabilen bir anormallik olan kanser öncesi tanımlanan bir cilt rahatsızlığıdır.
Bu hastalığın ortaya çıkışı cilt kanseri oluşumunun bir belirtisidir bu yüzden kanser öncesi bir durumdur. Ancak, kanserleşme süreci birkaç yıl alır. Kanserli hale geldiğindeki durum skuamöz hücreli karsinom olarak bilinir. Genellikle bu tür bir kanser özellikle erken teşhis ve tedavi olduğunda hayatı tehdit edici değildir.
Aktinik Keratoz Nedir?
Aktinik keratoz sert ve sıklıkla tümsekli leke veya ciltte oluşan lezyondur. Tipik olarak aktinik keratoz kafa tasında, ellerin arkasında, yüzde, kulaklarda, kolların arkasında, boyunda ve omuzlarda meydana gelir.
Aktinik keratoz yılar içinde gelişir. Çoğu vakada, aktinik keratoz görülen kişiler 40 yaş veya üzerindedir. Lekeler zaman içinde büyür.
Aktinik Keratoz Neden Olur?
Aktinik keratozun ana nedeni aşırı güneş ışığıdır. (yahut güneş gibi doğal ışık veya solaryum gibi yapay ışık). Ultraviyole ışınlara uzun süre maruz kalmak epidermisin (cildin en üst tabakası) %90’ını oluşturan keratinosit olarak bilinen cilt hücrelerinde kimyasal değişimlere, tahribata neden olur.
Aktinik Keratoz Belirtileri Nelerdir?
- Ciltte sert, kuru veya pul pul leke. (genellikle 2.5 cm’den az)
- Düzden hafif yükseltiye değişen lekeler veya cildin en üst tabakasında yumru
- Bazı vak’alarda, siğil benzeri sert yüzey
- Pembe, kırmızı veya kahverengi olarak görülebilen cilt lekeleri
- Etkilenen alanda yanma ve kaşıntı
Aktinik Keratoz İçin Risk Faktörleri Aktinik Keratoz Kimlerde Görülür?
Zaman içinde herkesde aktinik keratoz görülebilir. Ancak, kişilerde aktinik keratoz görülme riskini artıran risk faktörleri vardır.
Bu faktörler şunlardır:
- Açık tenli, sarı veya kızıl saçlı, mavi, yeşil veya gri gözlü kişiler
- Korunmadan UV ışınlarına maruz kalma
- İleri yaş yetişkinler ( özellikle 40 yaş üstü)
- Bastırılmış bağışıklık sistemi olan kişiler (kemoterapi, AIDS, organ nakli ve diğer sebeplerden kaynaklı)
- UV ışınlarına karşı aşırı hassasiyet geliştiren albinizm gibi nadir durumlara sahip kişiler.
- Geçmişte uzun süre güneş yanığı veya güneşe aşırı maruz kalma hali
- Güneşli bir çevrede yaşama
- Solaryum kullanma
- Geçmişte aktinik keratoz olma
Aktinik Keratoz Nasıl Teşhis Edilir?
Doktorunuz cildinize bakarak aktinik keratozu teşhis edebilir. Doktor ihtiyaç duyarsa biyopsi yaptırmanızı da bildirebilir.
Aktinik Keratoz Nasıl Tedavi Edilir?
Aktinik keratoz tedavisi için çok sayıda seçenek vardır. Hangisinin en iyi olduğu lezyonların boyutu ve konumu, lezyonların sayısı ve kişinin tüm sağlığına bağlı olacaktır.
Lokal ilaçlar
Aktinik keratoz cilde doğrudan uygulanan ilaçlarla tedavi edilebilir. Lokal ilaçlar çok sayıda lezyona sahip kişiler için yararlıdır. Bu ilaçlar şunlardır:
- Fluorouracil (5-FU)
- Imiquimod
- Diclofenac
- Ingenol mebutate
Dondurma (kriyoterapi)
Kriyoterapi aktinik keratoz için en yaygın tedavidir. Aktinik keratoz nitrojen sıvısıyla dondurularak yok edilebilir.
Kazıma (kürtaj)
Bu işlemde cerrahınız hasarlı hücreleri kazımak için “curet”denilen bir alet kullanır.
Fotodinamik terapi
Fotodinamik terapi yüz ve kafa tası üzerindeki çok sayıda lezyonu tedavi etmek için kullanılır.
Aktinik Keratoz Nasıl Önlenir?
Aktinik keratozu önlemek için, şunlar önemlidir:
- Güneşin tepede olduğu saatlerde güneşe maruz kalmaktan kaçının (10.00-14.00)
- Kollarınızı ve bacaklarınızı kapatan kıyafetler giyin
- 30 SPF (güneş koruma faktörü) veya daha yüksek güneş kremini güneşe çıkmadan 15-30 dakika önce uygulayarak kullanın
- Bulutlu havalarda bile dışarıdayken her iki saatte bir güneş kremini yeniden uygulayın
- Terliyorsanız güneş kremini her 2 saatte birden daha sık kullanın ve sudan çıktıktan hemen sonra yeniden uygulayın