Ayak yanması nedenleri en yaygın olanı sinir hasarıdır, genellikle diyabet ile ilgilidir. Yine de başka olası ayak yanması nedenleri de var. Ayak yanması ve ağrı aralıklı veya sabit olabilir, hafif ila şiddetli arasında değişebilir. Ayaklarda sıcaklık, karıncalanma, batma veya uyuşma hissedebilir. Ağrı genellikle geceleri daha kötüdür.
Ayak yanmasına ne iyi gelir ve ayak yanması için bitkisel çözümler içeren makalemizi okuyun. Makalede ayak yanması bitkisel tedavisi ve ayak tabanı yanması nasıl geçer önerileri bulacaksınız.
Ayak yanması nedenleri
Ayak yanması ile birlikte uyuşan ayak parmakları veya ayak parmaklarında karıncalanma, yürüyüşü rahatsız edici belirtiler gösterebilir. Ayak yanması nedenleri diyabetin uyarı işaretleri ve diyabetik periferik nöropati olarak bilinen durum olabilir. Tedavi edilmezse, ayak ülseri ve potansiyel olarak amputasyona neden olabilir.
Yanma hissi çok çeşitli sebeplerden olabilir. Gerçek sebebi belirlenmeli ve tedavi edilmelidir. Ayak yanması nedenleri arasında sporcu ayağı veya çok sıkı ayakkabılar gibi bir durumdan kaynaklanan ayak mantarı gibi bazı nedenler olabilir ve bunlar kolayca tedavi edilebilir. Nadirde olsa bazı durumlarda ayak yanması nedenleri bilinmemektedir.
1. Diyabetik nöropati
Ayak yanması nedenleri arasında kontrolsüz yüksek kan şekeri (Hiperglisemi) nedeni ile yavaş yavaş kan damarlarınıza ve sinirlerinize zarar vermesi sayılabilir. Yüksek kan şekeri sinyallerin sinirlerden iletilmesini azaltır. Bu, ayaklar da dahil olmak üzere vücudun çeşitli bölümlerindeki hissi etkileyebilir. Kan şekeri yüksekliği sinirlere oksijen ve besin taşıyan kan damarı duvarlarını zayıflatır.
Sinir hasarı vücudunuz boyunca oluşabilir. Diyabet sindirim ve böbrek hastalıkları Ulusal Enstitüsü’ne göre, diyabetli kişilerin yaklaşık yüzde 60 ila 70’inde sinir hasarı veya nöropati vardır.
Şu durumlarda nöropati için risk yükselir
- Obezite
- Yüksek tansiyon
- Sigara
- Alkol
Sinir hasarı bacaklarınızda ve ayaklarınızda olduğunda, periferik nöropati olarak bilinir. Periferik nöropati, diyabetik nöropatinin en yaygın türüdür. Bu tip nöropati ayaklarınızda yanma hissine neden olabilir. Daha az sıklıkla periferik nöropati kolları ve elleri etkileyebilir.
Periferik nöropatinin ek belirtileri şunlardır:
- Ellerinizde veya ayaklarınızda uyuşma veya karıncalanma
- Sıkı bir çorap giymiş gibi bir his
- Keskin, bıçak batması ağrıları
- Bacaklarınızda veya kollarınızda zayıflık veya ağır his
- Aşırı terleme
Nöropati belirtileri fark ederseniz doktorunuza görünmek önemlidir. Kan şekerini kontrol etmek sinir hasarını önleyebilir veya seyrini yavaşlatabilir.
2. SFSN
SFSN, sıklıkla ayaklarda ağrılı yanma ile sonuçlanan ağrılı bir nöropatidir. Diğer belirtiler arasında ayaklarda duyu kaybı ve kısa ağrı patlamaları bulunur. Sinir liflerini örten ve koruyan miyelin kılıfının kaybı sonucunda ortaya çıkar. Nedeni çoğu durumda bilinmemesine rağmen, diyabet en yaygın olanıdır.
3. Aşırı alkol tüketimi
Aşırı alkol tüketimi, alkolik nöropati adı verilen başka bir sinir hasarına neden olabilir. Yanan ayaklara ek olarak, semptomlar şunları içerir:
- Kas zayıflığı, kas spazmları ve kas fonksiyon kaybı
- İdrar ve bağırsak disfonksiyonu
- Baş dönmesi
- Bozulmuş konuşma
Alkol kullanımını sonlandırmak semptomların kötüleşmesini önlemeye yardımcı olabilir. Bununla birlikte, bazı sinir hasarı geri döndürülemez olabilir.
4. Charcot Marie Tooth Sendromu – CMT kalıtsal sinir hastalığı
Adını 1886’da ilk kez tarif eden üç doktordan almıştır. Bunun için diğer isimler peroneal Kas atrofisi ve kalıtsal ve duyusal nöropatidir.
Charcot Marie Tooth Sendromu CMT en yaygın kalıtsal sinir hastalığıdır. Kasları kontrol eden sinirleri etkiler. Bu ilerleyici bir hastalıktır, yani belirtiler zamanla kötüleşir. İlk belirtilerinden biri yanma veya ayaklarda veya ellerde iğneler. Diğer semptomlar beceriksizlik ve kas atrofisini içerir.
5. Kompleks bölgesel ağrı sendromu (CRPS)
CRPS, en sık yaralanma veya ameliyattan sonra oluşur. Beyin ve omurga sinyalini etkileyen sinir hasarı içerir. CRPS bağışıklık sistemini etkileyebilir. Genetik tarafından etkilenebilir. Semptomlar şunları içerir:
- Yanma hissi veren ağrı
- Şişlik
- Cilt renginde veya dokuda değişiklikler
6. Eritromelalji
Eritromelalji, bilinen bir neden olmaksızın kırmızı, sıcak ve ağrılı ayakları içeren nispeten nadir bir hastalıktır. Hastalığın şiddeti kişiye değişir. Ağrı sonra kötüleşebilir, semptomları :
- Egzersiz
- Yürüyüş
- Ayakta durma
- Isıya maruz kalma
7. Beslenme eksiklikleri
Beslenme eksikliklerinin neden olduğu ayak yanması geçmişte daha yaygındı, ancak yine de kıtlık veya diğer afetler yaşayan bölgelerde görülüyor. Bugün, özellikle yaşlılar arasında, beslenme eksikliklerinin neden olduğu sinir hasarı:
- vitamin B-12
- vitamin B-6
- vitamin B-9 (folat)
Bu B vitamini eksiklikleri ayak yanması ve kas koordinasyon sorunlarına neden olabilir.
Anemi, sağlıklı kırmızı kan hücrelerinde eksiklik, aynı zamanda B vitamini eksiklikleri nedeniyle olabilir. Vitamin eksikliği anemisinin diğer belirtileri yorgunluk, baş dönmesi ve nefes darlığı içerir.
8. Hipotiroidizm
Aktif olmayan bir tiroid, vücudunuzdaki hormon dengesini değiştirir. Bu, sinirlerinize baskı yapan şişmeye neden olabilir. Yanan ayaklara ek olarak, hipotiroidizm belirtileri yorgunluk, kilo alma ve kuru cildi içerir.
9. Bulaşıcı hastalıklar
Yanan ayaklar da dahil olmak üzere çeşitli enfeksiyonlar belirtilerinden biri olabilir:
- Lyme hastalığı
- HIV
- Frengi
Eğer ayaklarında yanma problemi yaşıyorsanız ve bir enfeksiyon olduğunu düşünüyorsanız test için doktorunuza başvurun.
10. Sporcu ayağı
Atletlerde sıklıkla görülen bulaşıcı bir mantar enfeksiyonudur. Tinea pedis olarak da bilinen ayak tırnaklarını ve ellerini de etkileyebilir.
Sporcu ayağı hastalığının en yaygın semptomlarından biri, ayak parmakları arasında veya ayak tabanlarında yanma, karıncalanma veya kaşıntı hissidir. Ayrıca :
- Ayakları üzerinde kaşıntılı kabarcıklar
- Çatlama ve ayak parmakları arasında veya ayak tabanı üzerinde cilt soyma
- Ayakların kenarlarında veya tabanlarında kuru cilt
- Ayakları üzerinde ham cilt
- Tırnak yatağından uzaklaşan veya renksiz, kalın ve ufalanan ayak tırnakları
11. Böbrek hastalığı
Böbrekleriniz düzgün çalışmayı bıraktığında, toksinler kanınızda birikir. Bu, ayakların şişmesine ve kaşıntısına neden olabilir. Ayrıca şunlara neden olabilir:
- Azaltılmış idrar çıkışı
- Açıklanamayan nefes darlığı
- Bulantı
- Nöbetler
- Yorgunluk
- Koma
12. Periferik arter hastalığı (ped)
Ped, bacaklara ve ayaklara kan ulaştıran arterlerin daralmasını içerir. Semptomlar, ayak yanması ve bacaklar da dahil olmak üzere periferik nöropatiye benzer olabilir. Ağrı genellikle yürüyüş veya egzersiz ile kendini gösterir.
13. Tarsal tünel sendromu
Tarsal tünel sendromu, ayak bileğinden ayağa uzanan sinirin şişme veya yaralanma nedeniyle sıkıştığı bir durumu ifade eder. Bu, ayağın ağrısına ve yanmasına neden olabilir. Sinir hasarı kalıcı hale gelmeden önce bu durum için erken tedavi almak önemlidir.
14. Toksinlere maruz kalma
Ağır metallere ve diğer endüstriyel kimyasallara uzun süre maruz kalmak periferik nöropati semptomlarına neden olabilir. HIV gibi belirli koşulları tedavi etmek için kullanılan bazı ilaçlar da sinir hasarı üretebilir.
15. Kemoterapi
Kanser hücrelerini öldürmek için kullanılan terapötik kimyasalların yan etkileri, periferik nöropati olabilir. Kemoterapinin diğer sinir ve kas sistemlerine yan etkileri şunları içerebilir:
- Kaslarda yorgunluk, acı veya titrek bir his
- Refleksleri veya hareket becerilerinde yavaşlama
- Denge ve koordinasyon sorunları
- Kas zayıflığı
- Ağrı
Ayak yanması teşhisi
Ağrılı, ayak yanması problemi varsa doktorunuza görünün. Doktorunuz önce fiziki muayene yapacaktır
- Ayaklarınızda veya bacaklarınızda yapısal sorunlar
- Mantar enfeksiyonu
- Kızarmış veya soluk cilt
- Refleksler
- Duygu veya sansasyon eksikliği
Doktorunuz daha sonra aldığınız ilaçlar da dahil olmak üzere tıbbi geçmişinizi soracaktır. Semptomların ne zaman ortaya çıktığını ve ne kadar sürdüğünü öğrenmeye çalışacaktır.
Doktorunuz muhtemelen diyabet için tahlil isteyecektir, çünkü diyabet sebebi ile ayak yanması en yaygın nedenlerden biridir. Başka bir yaygın neden olan aşırı alkol kullanımı olup olmadığını da bilmek isteyecektir. Ayrıca kan tahlili olarak:
- Tiroid hormonu
- Böbrek fonksiyonu
- Vitamin eksikliği
- HIV
- Diğer enfeksiyonlar
Tarsal tünel sendromundan şüpheleniliyorsa görüntüleme testleri isteyebilir. Doktorunuz ayakkabılarınıza bakabilir ve sıkı veya uygun olmayan ayakkabılarınız olup olmadığını görmek için sizi yürürken izlemek isteyebilir.
Ayak yanması tedavi seçenekleri
Ayak yanması tedavisi altta yatan nedene bağlıdır. Genellikle tedavi basit olabilir. Sebebine bağlı olarak tedavi yöntemleri ;
- Sporcu ayağı için antifungal bir reçete
- Daha rahat ayakkabılar
- B vitamini takviyeleri
- Tiroid takviyeleri
Diyabet söz konusu ise, diyetinizi veya ilaçlarınızı değiştirmeniz gerekebilir. Doktorunuz ayrıca sinir ağrısı için ilaç verebilir.
Şiddetli sinir ağrısı için, sinir uyarımı gibi yardımcı olabilir:
- Elektrik sinir stimülasyonu
- Manyetik terapi
- Lazer tedavisi
- Işık tedavisi
Akupunktur gibi alternatif tedaviler de yardımcı olabilir.