GFR Nedir Kan Tahlili, Böbrek hastalıklarının değerlendirmesi amacı ile kullanılan parametlerinden biri eGFR testidir. Kan tahlillerinde GFR’nin açılımına glomerüler filtrasyon hızı denir. Glomerüller böbreklerde kanın süzüldüğü kılcal damarlardır. Yazımızda glomerüler filtrasyon hızı hesaplama yönteminin nasıl yapıldığını basit şekilde anlatacağız.
Böbrek fonksiyon testleri dört ana başlık altında değerlendirilir.
- Sıvı ve elektrolit dengesi
- Asit ve baz dengesi
- Kan basıncı regülasyonu
- Hormon üretimi ve salınımı
- Nitrojen azot yıkım ürünlerinin atılması
GFR nedir kan tahlili GFR testi neden yapılır
Böbrekler metabolizmanın nitrojen atık ürünlerini filitreler ve mesaneye gönderir. Glomerular filtrasyon hızı kandaki atık ürünlerin ne kadar sürede süzülerek mesaneye geçtiğini hesaplar. GFR hızı yaş, cins, ırk, vücut yapısı, kullanılan ilaçlar ve hamilelik durumlarına göre farklılıklar gösterir.
GFR testi neden yapılır
Böbrek fonksiyon bozukluğu belirtilerine eşlik eden böbrek yetmezliği şüphesi varsa doktorunuzun GFR testi yaptırabilir. GFR testi böbrek hastalığının ne derce ilerlemiş olduğunu anlamaya yardımcı olur.
GFR nedir nasıl yapılır
GFR testi damardan alınan kan numunesindeki keratinin seviyesi belirlenir. Daha sonra keratinin çeşitli eksojen ve endojen maddeler kullanılarak ölçülür.
Eksojen ve endojen maddeler, inülin, iyeheskol, iyotamalat, üre, keratinin, sistatin C ve ilave bir kaç madde daha.
Glomerüler filtrasyon hızının doğrudan ölçümü çok zordur, bunun yerine GFR kreatinin klirensi ölçüm tekniği kullanılır.
Klirens hesabı çeşitli maddelerin kandan temizlenme hızıdır, kreatinin dolaşımda serbestçe bulunan ve filitre edilebilen bir madde olduğu için tercih edilir.
Glomerüler filtrasyon hızı kandaki solit maddelerin klirensini ifade eder. Solid madde katı kesif madde manasında kullanılır.
Böbreklerin süzme kapasitesi azalınca solit maddeler dokularda, eklemlerde ve böbreklerde birikir. (Bak ürik asit)
Glomerüler filtrasyon hızı hesaplama ve GFR normal değeri
Kalp atış hacminin yani plazma ve kan akımlarının % 20 ila 25 böbreklere gelir. Böbreklerdeki kan akımı 1.2 lt/dk olarak gerçekleşir. Glomerüler filtrasyon ise plazma akımının GFR oranıdır. Kendine has bir hesaplama yöntemi ve formülü vardır.
GFR hesaplama, filitrasyon hızının belirlenmesi, her iki böbrekte iki milyon nefron vardır. Dakikada 1.2 litre kan akımı geçmektedir, 1,73 m2’lik bir insanda 1.2 lt kanın 125 ml miktarı Bowman kapsülünden geçer.
Bu filitre işlemine ultrafiltrat glomerüler filtrasyon hizi denir. Tüm böbrek fonksiyonlarının içinde en önemli işlev GFR’dir. Nefron kitlesindeki azalma total GFR işlevini azaltır. 30-40 yaşından sonra 125 ml olan bu miktar her yıl 1 ml azalır.
GFR normal değeri GFR düşüklüğü ve yüksekliği
Bazı laboratuvar referanslarına göre 90 ila 120 mL/dk / 1,73 m2 veya 70 ila 145 mL/dk / 1,73 m2 olarak kabul edilmektedir. Üç ay boyunca 40-60 mL/dk geçemeyen filitrasyon hızı, GFR düşüklüğü kronik böbrek yetmezliğine işaret ediyor olabilir.
Kronik böbrek hastalıklarında GFR sınıflandırılması
- G1 120-140 mL/dk üzeri normal veya GFR yüksekliği
- G2 60-90 mL/dk GFR düşüklüğü hafif azalma
- G3a 45-60 mL/dk GFR düşüklüğü orta azalma
- G3b 30-40 mL/dk GFR düşüklüğü orta/ağır azalma
- G4. 20-30 mL/dk GFR düşüklüğü ağır azalma
- G5 10-20 mL/dk GFR düşüklüğü böbrek yetmezliği ( G5 < 15 mL/dk)
GFR yüksekliği veya düşüklüğü tedavisi
GFR anormal sonuçları zaten nefroloji doktorunuz tarafından takip edilir. Altında yatan nedenine göre tedavi yöntemini uygular. Gerekli ilaç, uygun diyet programını ve yapmanız gerkenleri size bildirir.
ilgili makaleler;
CK kreatinin kinaz yüksekliği nedir
Kreatinin nedir yüksekliği nelere yol açar
Kanda üre azotu düşüklüğü ve yüksekliği nedir