İntestinal Metaplazi Nedir?
İntestinal metaplazi, yemek borusu veya mide yüzeyinde bulunan epitelyum hücrelerinin biçim değiştirerek bağırsak dokularına benzemesine denir. Bu durum başlangıçta ince bağırsak dokularına benzerken, şayet tedavi uygulanmazsa kalın bağırsak dokularına dönüşmeye başlar. Maalesef bu değişimin geri dönüşü yoktur.
İntestinal Metaplazi Nedenleri ve Risk Faktörleri Nelerdir?
İntestinal metaplazisinin kesin nedenleri hala araştırılmaktadır. Bununla birlikte, riski arttırdığı bilinen bazı nedenler vardır. Bu risk faktörleri şunlardır:
- Sigara içmek
- Pylori enfeksiyonu
- Genetik (Mide kanseri hastasına birinci derece akraba olanlar)
- Çevresel faktörler
- Mide Reflüsü: Mide reflüsü, mide ile yemek borusunu ayıran kapakçığın tam kapanmaması sonucu olarak mide asidinin yukarı çıkması durumudur. Mide asidinin aşındırma etkisi sürekli olunca, yemek borusu yüzey dokuları değişime uğramakta ve intestinal metaplazi meydana gelmektedir.
- Gastrit: Midenin yüzeyindeki mukoza tabakasında iltihaba yol açan gastrit, intestinal metaplaziye de neden olabilir.
İntestinal Metaplazi Belirtileri
Yemek borusu veya midenin yüzeyindeki değişikliklerde genellikle önemli bir belirti görülmez. Bununla birlikte, bazı durumlarda, hastalarda bazı gastrointestinal belirtiler görülebilir.
Mide Yanması
Hasta, mide içeriğinin, özellikle asitlerin geriye doğru akması nedeniyle üst karın veya göğüste yanma hissine maruz kalır. Ayrıca göğüste aşırı rahatsızlık ile farkına varılır. Şiddetli ağrı, hastanın yemek yedikten sonra uyumak için uzandığında daha da kötüleşir.
Yutkunma Güçlüğü
Yemek borusunda intestinal metaplazi varsa, lokmalar yutulduğunda boğazda takılma hissine neden olabilir.
Hazımsızlık
Hastalar genellikle yiyecek ya da sıvıların yetersizliği sonucu ağızda garip ya da kötü bir tada sahip olabilirler.
Kusma
Yemek borusu astarının tahrişi mide asitlerinin geri gelmesinden dolayı kusmaya neden olur. Bazı durumlarda, hastalar yemek borusunda kanama nedeniyle kan kusabilir. Kusmanın rengi parlak kırmızıdan açık kahverengiye kadar değişir.
Dışkıda kan
Genellikle yemek borusundaki aşınma nedeniyle dışkıda kan görülür. Dışkının rengi parlak kırmızı veya siyah olur.
İntestinal Metaplazi Nasıl Tedavi Edilir?
İntestinal metaplazi tedavi edilmediği takdirde mide kanserine neden olabilir. Bu yüzden tedaviyi ihmal etmemelidir. İntestinal metaplazisinin tedavisinde ilk adım, mide astarını incelemek ve biyopsi yapmak için endoskopi kullanmaktır. Endoskopi, hastanın vücuduna uzun ve ince bir tüpün yerleştirildiği bir yöntemdir. Ucunda mide astarına yakından bakılmasını sağlayan bir kamera bulunur. Endoskopun ucuna, biyopsi için lezyon veya mide astarının küçük bir parçasını almasını sağlayacak bir alet de eklenebilir.
İntestinal metaplazisi tanısını doğruladıktan sonra, tedaviye başlanabilir. Günümüzde en etkili tedavi H. Pylori enfeksiyonunu tamamen ortadan kaldırmaktır. H. Pylori iltihabı varsa, antibiyotik tedavisi uygulanır. Antibiyotik tedavisinin yanında proton pompa inhibitörü ilaçlar da gerekli olabilir.
Tedavi yöntemi hastalığın seviyesine göre belirlenir. Asit yetmezliği, antasitler, H-2 reseptör blokörleri ve proton pompa inhibitörleri kullanılarak azaltılabilir.
Şayet reflü hastalığı varsa; Antiasit, aljinat veya proton pompa inhibitörü ilaçları kullanılabilir. Reflü diyeti uygulanır.Bazı durumlarda cerrahi müdahaleler gerekli olabilir.
Ameliyat: İlerlemiş vakalarda intestinal metaplazi olan dokuların cerrahi müdahale ile alınması gerekebilir.
İntestinal metaplazisinin önlenmesi ve tedavisi için diyet
Bazı diyet uygulamalarının intestinal metaplazisinin önlenmesi ve tedavisinde yardımcı olduğu bilinmektedir. Bunlar arasında taze meyve ve sebzeler de dâhil olmak üzere çok sayıda bitkisel bazlı gıdaların tüketilmesi yer almaktadır, çünkü bunlar antioksidanlarla doludur. Antioksidanlar arasında C vitamini, E vitamini, flavonoidler, karotenoidler ve fenoller bulunur.
Diyet listesi
Bağırsak metaplazisinin önlenmesi için bazı gıdalar şunlardır:
- Tam tahıl gevreği,
- Yeşil çay,
- Domates,
- Sarımsak,
- Soğanlar,
- Pırasa,
- Fındık,
- Tohumlar,
- Baharat,
- Yeşillik,
- Kakao ve badem çikolata,
- Meyve (antioksidanlar için en iyi meyveler),
- Elma (kabuğu ile birlikte),
- Üzüm,
- Kayısı,
- Kiraz,
- Erik
- Şeftali,
- Muz,
- Mango,
- Zeytin,
- Enginar, lahana ve biber (bunlar tüm sebzelerin en yüksek antioksidan içeriğine sahiptir),
- Tatlı patatesler,
- Brokoli,
- Pancar,
Uzak Durulması Gereken Yiyecekler
Uzak durulması veya tüketiminin azaltılması gereken yiyecekler de vardır. Uzak durulması gereken yiyecekler, yüksek tuz içeriğine sahip olanlardır.
Yüksek tuz içeriğine sahip olduklarından kaçınmaları gereken yiyecekler:
- Ketçap,
- Barbekü sosu,
- Soya sosu,
- Zeytin,
- Salatalık turşusu,
- Lahana turşusu,
- Bazı peynirler,
- Bazı salata sosları,
- Tuzlu cips,
- İşlenmiş etler (sosisli, jambon vb.)
Diyetinize ek olarak, bağırsak metaplazisini tedavisine yardımcı olmak ve bu hastalığı önlemek için en iyi yollardan biri sigarayı bırakmaktır.
İntestinal Metaplazi Komplikasyonları
İntestinal metaplazisinin, yaygın olarak mide kanserine yol açan bir durum olduğu bilinmektedir. Eğer intestinal metaplazisi varsa, mide kanserine yakalanma riski altı kez artar.
İntestinal Metaplazi Türleri
Daha önce belirttiğimiz gibi iki türü vardır
Midenin Bağırsak Metaplazisi
İlk türü, mide astarının dönüşümü ile ilişkilidir. Daha önceki aşamalarda, değiştirilen epitel ince bağırsağı andırır. Ancak zaman içerisinde, sindirim sisteminin son bölümü olan kolonun dokularında büyür. “Fokal intestinal metaplazi” olarak da bilinen hastalık, midenin epitelinden kaynaklanan malign bir tümörün belirtisi olabilir.
Yemek Borusu İntestinal Metaplazisi
Bu türde, yemek borusu hücreleri metaplastik bir değişim geçirir. Ayrıca, özofagus içine mide asitlerinin geri gelmesine atfedilen bir durum olan Barrett’s özofagusu da denir. Asit reflü özofagusun yüzeyine zarar verir ve vücudun tamir mekanizmasının bir parçası olarak uyumsuz bir hücre tipi meydana gelmesine yol açar.