Pernisiyöz Anemi Nedir?
Anemi yani kansızlık, vücudun yeterince sağlıklı kırmızı kan hücresi üretmediği bir durumdur. Kırmızı kan hücreleri vücut dokularına oksijen sağlar. Birçok farklı türde anemi var. Pernisiyöz anemi, B12 vitamininin bağırsaklar tarafından düzgün bir şekilde emilemediğinde ortaya çıkan, vücutta b12 eksikliğine bağlı kırmızı kan hücrelerinde görülen azalmadır.
Pernisiyöz anemi, vücudun B12 vitamini yetersizliği nedeniyle yeterli miktarda kırmızı kan hücresi (RBC) üretemediği bağışıklık sistemi hastalığıdır. Bu vitamin, RBC’lerin üretimi ve sinir sisteminin düzgün çalışması için gereklidir. Genellikle B12 vitamininin emilebilmesi yeteneğini kaybedenleri etkilemektedir. En iyi B vitaminleri, yumurta, balık, et, süt ve diğer süt ürünleri gibi hayvansal gıdalardır. Bu bozukluğun diğer isimlerinden bazıları şunlardır: Megaloblastik anemi, vitamin B12 eksikliği anemisi, doğuştan pernisiyöz anemi, Biermer’s anemi, Addison anemi veya kombine sistem hastalığı.
Anemi, normal kırmızı kan hücrelerinde kanın düşük olduğu tıbbi bir durumdur. Pernisiyöz anemi, B12 vitamini eksikliği anemilerinden biridir. Vücuda yeterli miktarda sağlıklı kırmızı kan hücresi üretmek için gerekli olan B12 vitamininin emilememesinin nedenlerinden biridir. Journal of Blood Medicine’e göre, pernisiyöz anemi genel nüfusta yüzde 0.1, prevalansı ise 60 yaşından büyüklerde yüzde 1.9’dur.
Pernisiyöz Aneminin Nedenleri
Pernisiyöz anemi, bir tür B12 vitamini anemisidir. Kırmızı kan hücrelerini üretmek için B12 vitamini gereklidir. Bu vitamini, et, kümes hayvanları, yumurtalar ve süt ürünleri gibi yiyeceklerden alıyoruz.
İntrinsik faktör (IF) olarak adlandırılan özel bir protein, bağırsaklarınızın B12 vitamini emmesine yardımcı olur. Bu protein midede hücreler tarafından salınır. Mide yeterince intrinsik faktör üretmezse, B12 vitaminin emilimi bağırsak tarafından yeterli miktarda yapılamaz.
Pernisiyöz aneminin yaygın nedenleri şunlardır:
- Zayıflamış mide astarı (atrofik gastrit)
- Vücudun bağışıklık sisteminde meydana gelen bir bozukluk
- Çok nadiren, pernisiyöz anemi kalıtsal yoldan da geçer. Buna konjenital pernisiyöz anemi denir. Bu tür anemi olan bebeklerde ince bağırsakta B12 vitamini uygun şekilde emilemez.
- Yetişkinlerde, pernisiyöz anemi semptomları genellikle 30 yaşından sonra görülmez. Tanı yaşı ortalama 60’tır.
- Bu hastalık daha çok İskandinavya veya Kuzey Avrupa’da görülür.
Bazı hastalıklar da pernisiyöz anemiye yakalanma riskini arttırır:
- Addison hastalığı
- Kronik tiroidit
- Graves hastalığı
- Hipoparatiroidizm
- Hipopitüiterizm
- Myastenia gravis
- İkincil amenore
- Tip 1 diyabet
- Testik disfonksiyon
- Vitiligo
Pernisiyöz Anemi Belirtileri
- Yorgunluk (Birçok kişi yeterince uykuya rağmen yorgun uyanır),
- Nefes darlığı,
- Baş dönmesi,
- Soğuk eller ve ayaklar,
- Göğüs ağrısı,
- Soluk veya sarı cilt,
- Denge bozukluğu (Örneğin ayakta pantolon veya çorap giyerken zorlanmak),
- Bacaklarda veya ayaklarda yanma hissi. (Gece daha da kötüleşebilir),
- Depresyon,
- Odaklanma sorunu,
- Buz veya başka yiyecek dışı şeyler yemek isteği (pika),
- İshal veya kabızlık,
- Ayakta veya egzersiz yaparken yorgunluk, enerji eksikliği veya baş dönmesi,
- İştah kaybı,
- Soluk cilt,
- Konsantre olamama,
- Genellikle egzersiz sırasında nefes darlığı,
- Şişmiş, kırmızı dil veya diş eti kanaması.
Pernisiyöz Anemi Tanısı İçin Gerekli Testler:
Fizik muayeneden başka yapılabilecek testler şunlardır:
- Kemik iliği muayenesi (Sadece tanı kesin değilse gerekli),
- Tam kan sayımı (CBC),
- Retikülosit sayısı,
- Schilling testi,
- LDH seviyesi,
- Metilmalonik asit (MMA) seviyesi,
- B12 vitamini seviyesi,
- IF’yi oluşturan hücrelere karşı antikor seviyeleri,
Pernisiyöz Anemi Tedavisi Nedir?
- Tedavinin amacı B12 vitamini seviyesini arttırmaktır.
- Tedavi ayda bir kez B12 vitamini alımını. Aşırı derecede düşük B12 seviyesi olan hastaların başlangıçta daha fazla takviyeye ihtiyacı olabilir.
- Bazı hastalarda B12 vitamini takviyeleri ağız yoluyla almak gerekebilir.
Pernisiyöz Anemi Tedavisi İçin Diyet Listesi
Süt Ürünleri: Hayvancılıktan elde edilen süt ürünleri B12 vitamini deposudur. Süt, tereyağı, yoğurt ve peynir, bol miktarda B12 vitamini içerirler. Sabah ve akşam sadece bir bardak süt, günlük önerilen B12 vitamini alımının yaklaşık % 35’ini sağlar.
Yumurta: Proteinler açısından zengin olmanın yanı sıra, yumurtalar, ihtiyaç duyulan günlük B12 vitamini miktarının % 25’ini sağlayabilir. Doymuş yağ içeriğini artıran yumurtaların kızartılması yerine, daha az kalori içerdiğinden, haşlanmış yumurtaları tercih edin. B12 vitamini de dahil olmak üzere sağlıklı bir besin dozu ile güne başlamak için orta boy bir kaynatılmış yumurta tüketebilirsiniz.
Hayvansal gıdaların diyete dahil edilmesi, sebze yemeklerini görmezden gelmeyi gerektirmez. Sağlıklı ve dengeli beslenme için yeterli miktarda sebze ve meyve tüketmelidir. Genellikle pernisiyöz aneminin düşük seviyeleri diyet ile tedavi edilir. Diyetin B12 vitamini ile takviye edilmesi, şiddetli anemiyi tedavi etmek için yeterli değildir. Diyet dışında, B12 takviyesi veya enjeksiyonları yapılması gerekebilir.