Trombosit kemik iliğinde üretilen, kanın pıhtılaşması sisteminde görevi olan çekirdeksiz kan pulcuklarıdır. Yazımızda trombosit düşüklüğü nedenleri ve trombosit düşüklüğü tedavisi hakkında bilgiler vereceğiz. Tıpta trombosit hücreletine platelet denir kan testlerinde ise PLT olarak ifade edilir.
Trombosit kanın damar yatağında pıhtılaşması ve vücutta kanamaları kontrol altına alması, insan için hayati önem taşır. Trombosit normal seviyesi yetişkinlerde 1 mm3 kanda 150.000 – 450.000 aralığında olmalıdır. PLT referans seviyesinin altındaki bir değere trombosit düşüklüğü denir.
Kanda trombosit düşüklüğü nedenleri
PLT hücre yıkımı, plt üretim düşüklüğü ve kan hacminin artması genel ve ana sebeplerdir. Kanda trombosit düşüklüğü olanlar tıbbi destek almalıdır. Kısaca trombosit düşüklüğü tehlikeli midir, nedenine bağlı olarak, tehlikeli veya normal bir durum olabilir. Kanda trombosit düşüklüğü nedenleri ve trombosit düşüklüğü tedavisi ayrıca trombosit düşüklüğü kanser ilişkisi nelerdir makalemizin devamında bulacaksınız.
Trombosit Değeri Kaç Olmalıdır
Yetişkinlerde trombosit değeri oranı 1 mm3 kanda 150.000 – 450.000 değer aralığında olmalıdır.
Yaş gruplarına göre trombosit kan normal plt değer aralıkları şunlardır;
- 00 – 3 yaş arası 130.000 – 400.000/mm3
- 04 – 5 yaş arası 180.000 – 510.000/mm3
- 06 -12 yaş arası 160.000 – 500.000/mm3
- 13-15 yaş arası 170.000 – 400.000/mm3
- 15 yaş üstü 130.000 – 400.000/mm3
Trombosit düşüklüğü tehlikeli midir hangi değer aralıkları tehlikelidir.
100.000 -130.000/mm3 arası kanama riski yoktur hafif plt düşüklüğü vardır.
50.000 -100.000/mm3 arası darbelerde kanama gelir, kendiliğinden kanama olmaz.
20.000 – 50.000/mm3 arası kendiliğinden kanama nadiren olur, kanama olsada hafiftir.
10.000 – 20.000/mm3 arası kendiliğinden kanama riski vardır.
00.000 – 10.000/mm3 arası kendiliğinden şiddetli kanamaya bağlı yüksek risk vardır.
Trombosit Düşüklüğü Nedenleri ve Risk faktörleri.
- Genetik faktörlere bağlı plt düşüklüğü nedenleri.
- Kemik iliğinde kan hücreleri üretiminin azalması.
- Dalak büyümesi, kansızlık ve demir eksikliği.
- Hipersplenizm, siroz ve ileri karaciğer hastalıkları.
- Lösemi, lenfoma ve kan hastalıkları ve kanser tedavisi.
- Radyasyona ve kimyasallara maruz kalmak.
- Bazı enfeksiyon hastalıkları ve siroz hastalığı.
- Vücudun susuz kalması ve vitamin B12 eksikliği.
- İmmun sistemi hastalıklarına bağlı plt düşüklüğü.
- Aşırı alkol, sigara ve kanı incelten ilaçlar kullanımı.
- Virüsler nedeni ile üretim azalırken, ayrıca trombosit yıkımı çoğalır.
- B12 folik asit eksikliği nedeni ile kemik iliğinde kan hücreleri üretimi azalabilir.
- Aplastik anemi kemik iliğinde üretimden sorumlu öncü hücrelerin eksikliği.
Not:
Yalancı trombosit düşüklüğü kanda normal sevidede fakat testlerde az görülmesi durumu, bunun nedeni trombositlerin ani kümeleşmesi sonucu olabilir. Mikroskop testi bu durumu anlamaya yeterli olur.
Trombosit düşüklüğü belirtileri
- Deride kendiliğinden veya hafif darbe sonucu gelişen morluklar.
- Ciltte toplu iğne başı büyüklüğünde kırmızı ve mor noktacıklar.
- Diş etinde ve burunda geçmeyen ve tekrarlanan kanamalar.
- Mide kanamaları, kahve telvesi gibi kanlı kusmalar.
- Halsizlik, yorgunluk ve dalakta büyüme bağlı karın şişkinliği.
- Normalde hemen durması gereken kanamaların uzun sürmesi durumu.
- Kanlı dışkı ve idrar durumlarının görülmesi.
- Çok nadir durumlarda beyin kanaması da görülebilir.
Trombosit Düşüklüğü Tedavisi
Herhangi bir neden ile vücutta meydana gelen kanamalar, düşük plt değerine sahip hastalar için çok tehlikelidir. Kanın içinde pıhtılaşma görevi olan trombosit hücrelerinin yetersizliği nedeni ile kanamayı durdurmak oldukça güçleşir. Plt – trombosit düşüklüğü tedavisi, hastanın ve hastalığın durumuna göre değişir. Normal değerin çok altında olmayan plt değeri durumlarında tedaviye gerek olmayabilir. Fakat plt değeri çok düşük çıkarsa doktorunuz ilave tahliller yapabilir ve nedenlerine göre şu tedavileri yapabilir.
- Trombosit değerini arttıracak ilaç tedavileri başlatabilir.
- Trombosit kan verilmesi, plazması değişimi yaptırabilir.
- Hastalık nedeni ile trombositi düşüren ilaç tedavisini sonlandırabilir.
- Trombositi düşüren ilaçlar yerine kortizon tedavisine başlatabilir.
- Dalak büyümesine bağlı düşüklük varsa dalağı alabilir.
- Kanser hastalığı türlerinden kaynaklanan plt düşüklüğe dayalı tedavi başlatabilir.
Trombosit düşüklüğü kanser
Genelde trombosit düşüklüğü kanser diğer hastalıklara göre daha az gelişir, yani plt düşüklüğü kansere neden olmasından ziyade, kan kanseri türlerinde trombosit düşüklüğü veya trombosit yüksekliği görülebilir. Trombosit düşüklüğü kanser ilişkisi kanser hastalıklarının incelem konusudur.
Hamilelikte plt düşüklüğü, trombositopeni.
Trombositopeni 3 şekilde görülebilir, hamilelikte plt düşüklüğü genelde normal bir durumdur, nadirde olsa anne ve bebek için tehlikeli bir durum olabilir.
Gestasyonel trombositopeni, hamileliğe bağlı gelişen trombositopeni türüdür, doğuma 3 ay kala görülebilir ve doğumdan sonra düzelir, bebeğe bir zararı yoktur.
Hellp sendromu, gebeliğin 3. ayından sonra hamileliğe başlı gelişen trombosit düşüklüğüdür, hellp sendromu, anne ve bebekte için tehlike arz edebilir.
Preeklampsi sendromu, hamilelikte plt düşüklüğüne neden olur, gebelik zehirlenmesi denilen bu hastalık anne ve bebeğin ölümüne sebep olabilir.
Yeni doğan bebeklerde trombosit düşüklüğü
Bebeklerde kırmızı kan hücrelerinin aşırı olması, vücutta bulunan kanın azalması, dalak büyümesine bağlı trombosit yıkımı ve dalağın kan hücrelerini aşırı derecede yok etmesi.
Kemik iliğinden kaynaklanan rahatsızlıklara bağlı anormal hücre üretimi ve lösemi rahatsızlıkları, bebeklerde trombosit düşüklüğü sebepleri arasındadır.
Kanda trombosit düşüklüğü olanlar kanamalara dikkat.
- Trombosit teşhisi konulan kişiler doktor takibinde ve kontrolü altında olmalıdır.
- Yaralanmalara ve kanamalara neden olcak durumlardan uzak kalmalıdırlar.
- Diş eti kanamalarına karşı, diş ipi ve sert diş fırçası kullanmak sakıncalıdır
- Burun damarlarında, kanamalarına neden olcak nedenlere karşı dikkatli olmalı.
- Kadınların plt düşüklüğünde adet kanamalarına karşı tampon kullanmaları gerekir.
- Sigara ve alkol, trombosit ve diğer kan hücrelerine zarar verdiğini unutmayalım.
Trombosit düşüklüğü bitkisel tedavisi
K vitamini bakımından zengin koyu yeşil yapraklı sebzeler , ıspanak, bürüksel lahanası, brokoli, marul ve yeşil çay, kivi, kuru erik, havuç tüketilmelidir. C vitamini bakımından zengin gıdalar ise limon, portakal, kivi, çilek, ananas ve karnabahar tüketilmelidir. Ayrıca mercimek ve kuru fasulye gibi tahıllar trombosit düşüklüğüne çok iyi gelir. B12 folik asit eksikliğine dayalı trombosit düşüklüğü için hurma tüketmeniz önemle tavsiye edilir.
Doktorunuz aksini söylemedikçe trombosit düşüklüğü bitkisel tedavi yöntemlerinden istifade edebilirsiniz, ibrahim saraçoğlu trombosit düşüklüğü ve trombosit düşüklüğü nedenleri hakkında tüm sorular için diğer makalemizi okuyun.