Hiperpigmentasyon veya cildin koyulaşması hastalığı alt-üst deride veya her iki alanda melanin pigmenti artışı ile olmaktadır. Kısaca melanin hiperpigmentasyon neden olur ? Derinin belli bir alanında lokalize veya generalize hastalıklardan gelişmesinden olur.
Hiperpigmentasyon Neden Olur? hiperpigmentasyon tedavisinde kullanılan ilaçlar
Üst deri epidermis keratinosit hücrelerden oluşur, üst deri dört tabakadır. Keratinositler epidermisin en alt katmanından en üst katmanına 25 günde çıkar. Keratinosit en üst katmana ulaştığında tamamen cansız keratin tabakası meydana gelir.
Alt deri dermis deriye esnekliği veren lif dokuları ve üst deriye hayat veren kılcal damarlar bulunur. Ayrıca hissetme ve basınç algılayan sinir uçları ve salgılanan ter, yağ gibi pH düzeyleri, bağ dokuları, kıl, tüy ve saçlar alt derde kompleman şekilde yer alır.
Melanosit hücrelerinden deriye rengini veren melanin pigmenti yapılır, fakat bu olaya keratinositlerde dahil olmaktadır. Bir melanosit 36 keratinosit ile epidermal melanin ünitesi meydana getirir.
Epidermal melanin kompleksi kendi otokontrol yapısına uygun olmayan kimyasallara ve güneş ışınlarına karşı hızlı reaksiyon gösterirler. Bu reaksiyon veya bu reaksiyona zemin hazılayan faktörler melanin hiperpigmentasyon hastalıkları ortaya çıkarır.
Lokalize Hiperpigmentasyon yapan hastalıklar
Efelidler
- Özellikle derinin güneş ışınlarına maruz kalan bölgelerindeki çil hastalığı, kırmızı ve açık kahverengindeki küçük noktacıklar şeklinde görünür.
- Çiller kışın ve erişkin dönemlerde solgunlaşırlar, aileden gelen yatkınlık olabilir.
- Melanosit artışı olmaksızın melanin yapımındaki artışa bağlı gelişebilir.
- Tedavisi şart değildir, fakat lazer tedavi yöntemleri uzman hekimler tarafından yapılabilir.
Lentigo güneş lekesi
- Çiller ile karışık fakat çillerden daha büyük ve koyu renkli güneş lekelerdir.
- Lentigo her yaşta görülsede 40 yaşından sonra yaşlanmaya bağlı ellerin üstünde ve yüzde belirmeye başlar.
- Not; Peutz-Jegher sendromu ve lentigo maligna ile karıştırmamalıdır.
Postinflamatuar hiperpigmentasyon,
- Deride doku zedelenmesi veya immün sistem dışı fotokimyasal enflamasyonlar neden olmaktadır.
- Güneş uv ışınları ve ilaç veya tıbbi tedavi kimyasal ajanları renk koyuluğunu artırabilir, renk koyuluğu daha önce tedavi yapılan bölgede görülebilir.
- Üst deri tabakasında gelişen renk koyuluğu bir kaç ayda geçebilir fakat alt deride yerleşen pigment tabakası yıllarca sürebilir.
- Fitzpatrick cilt tipleri arasında tip III açık buğday tenli ve VI çok koyu tenli kişilerde daha yaygındır.
- İki nedeni vardır birincisi akut uv ışınlarına maruz kalmak, ikinci neden ise mide-bağırasak ilaçları ve parenteral yani serum tedavileridir.
- Bu faktöreler fototoksik erüpsiyon yani ışğa karşı deride duyarlılığı artırmaktadır.
- Sedef hastalığı, duhring ekzema, kseroderma pig, porfirin biyosentezi bozukluğu, planus, pemfigus ve ışık dematozları, hiperpigmentasyon yapan hastalıklar grubunda yer alırlar.
Lentigo güneş lekesi
- Hamilelik sırasında östrojen, progesteron MSH melanosit uyarıcı hormon üretim artışına bağlı gebelik maskesi denilen yüz derisi koyulaşmasıdır.
- Yüz bölgesinde, keskin sınırlı kahverengi lekeler teşekkül eder. Esmer tenlilerde daha fazla görülür.
Kafeola makülleri
- Genelde yenidoğan bebeklerde görülen hiperpigmentasyon doku bozukluğudur. Kahverengi tonunda renk pigmenti değişikliği söz konusudur.
- Kafeola makülleri yetişkinlerde de görülebilir bazı hastalıklar bu duruma yol açabilir.
Melanositik nevüsler
- Alt üst derinin birleştiği noktada kümeleşen nevüslere ben denilmektedir.
- Yenidoğanlarda 0-6 ay arasında çıkabilir, yetişkinlerde 20’li yaşlardan sonra çıkabilir. İnsan yaşına göre seyredebilir sayıları ve çapları artabilir.
- İleri yaşlarda melonosit hücrelerinin azalmasına bağlı olarak tamamen kaybolabilir.
- Alt üst her iki deride veya yalnız birinde gelişmesine bağlı olarak birleşik veya dermal formda olabilirler.
Akantozis nigrikans
- Vücut kıvrıklarında meydana gelen kadifemsi renk bozuklukları, en çok görüldüğü yerler boyun, koltuk altı ve kasıklardır.
- Yaygın olarak obezite ve insülin direnci ile ilişkili ve risk altındaki kişilerde görülür.
- Karaciğer ve diğer organlarda kanser tümörü veya yumurtalıklardaki kistler, bu cilt hastalığına işaret ediyor olabilir.
- Fakat genelde tiroid ve böbrek üstü bezlerdeki problemlere işaret eder. Akantozis nigrikans görülen bölgelerde cilt kalınlığı olabilir.
Pitriazis versikolor
- Bazıları kaşıntılı, beyaz, pembe ve kahve tonunda derinin kendi renginden daha açık olabilir.
- Lekelerin üzeri küçük kepekler olur genelde sırt veya gövdenin üst kısımlarında görülürler, daha koyu renkli olabilirler.
Generalize Hiperpigmentasyon yapan hastalıklar
Hiperpigmentasyon hastalıkları yaygın olarak radyasyon, endokrin ve metabolizma hastalıklarına bağlı gelişebilir. Vücut içi salgılar ve hormonal dengelerin bozulması, metabolik geçiş bozukluklarına neden.
- Ultraviyole güneş ışınları veya yapay UV ışınlarına maruz kalmak
- Addison ve Cushing hastalıkları hamilelik ve östrojen tedavisi
- Akromegali hastalığı, hipofiz bezinin salgılanan aşırı büyüme hormonu
- MSH ve ACTH salgılayan urlar, tümör ve kist yapılara bağlı gelişebilir
- Kronik karaciğer ve böbrek hastalıklarına bağlı gelişen hiperpigmentasyon
- Porfirya kutanea tarda alyuvar enzim hastalığı, oral kontraseptif gebelik önleyici ilaçlar
- Wilson hastalığı bakır birikmesi, Hemokromatozis malabsorpsiyon demir birikmesi
- Niemann-Pick hastalığı akciğer, dalak, karaciğer, kemik iliğinde ve beyin aşırı yağ birikmesi
- Gaucher hastalığı metabolik bozukluk nedeni ile akciğer, dalak, karaciğer, kemik iliğinde ve beyin aşırı yağ birikmesi
Hiperpigmentasyon tedavisinde kullanılan ilaçlar
Hiperpigmentasyon ilaçları
Bleomisin, klorpromazin, amiodaron, arsenik, florourasil, busulfan, skleroderma ve klorpromazin. Ayrıca pellagra, pernisiyöz anemi ve inflamatuar barsak hastalıkları, fiks erüpsiyonu.
Hiperpigmentasyon tedavi yöntemleri
- Bütün hiperpigmentasyon ilaçları tedavi yöntemleri ile birlikte UVA ve UVB güneş ışınlarından koruyucu maddeler içeren ilaçlar kullanılmalıdır.
- Kimyasal peeling ve renk açıcı ilaçlar en yağın tedavi yöntemlerinden biridir, fakat bu yöntem yetersiz kaldığı durumlarda mevcuttur.
- Dermatoloji doktorları tarafından verilen renk açıcı ilaçlar veya bu ilaçların kombine kullanımına bağlı derinin kademeli ve kontrollü olarak soyulması sağlanır.
- Deriye rengini veren pigment sentezini kısıtlayan enzimatik peeling yapan ilaçlar ile başarı sonuçlar elde edilmektedir.
- Lazer tedavi yöntemleri çok yaygın değildir lazer tedavi sonrası leke artışı olabilir.
- Gebelik, yaşlılık, lazer ve cilt soyma tedavileri sonrasında gelişen postenflamatuvar hiperpigmentasyon rahatsızlıklarına karşı, cosmelan ve dermamelan tedavisi.
- Cosmelan ve Dermamelan tedavisi daha hafif bir soyma yöntemidir, soyucu madde içeren Trikloroasetik asit vb asit türlerini içermez.
Hiperpigmentasyon kremleri
- Titanium dioksid veya çinko oksid içerikli güneş kremleri
- Hidrokinon böğürtlen ve yabanmersini yapraklarından elde edilen
- Kligman-Willis, hidrokinon, tretionin ve fluosinolon asetonid
- Meyan kökü licorice ekstraktı
- Meyan kökü ve soya kombinasyonu
- Retinoidler içerikli kremler
- Niasinamid içerikli kremler
- Askorbik asit vitami, C
- Glikolik asit, laktik asit, salisilik asit,
- Triklorasetik asit, tretinoin peeling
- Oil Removing Solution
- Dermamelan mask
- Cosmelan 1 mask
- Cosmelan 2 krem
- Dermamelan treatment krem
- Melanogel touch krem
- Melanogel anti spot krem