Hemolitik anemi nedir, Hemolitik anemiler eritrosit alyuvar hücrelerinin yapısal veya harici faktörlerin etkisi ile 120 günden önce yıkıma uğramasıdır. Bilindiği gibi akyuvarlar içinde hemoglobin bileşikleri ve proteinleri barındırır. Bu yapının en önemli ve öncelikli görevi hücrelerimize oksijen taşımaktır.
Hemolitik anemi konu başlıkları
- Hemolitik anemi nedir
- Hemolitik anemi nedenleri
- Hemolitik anemi belirtileri
- Hemolitik anemi çeşitleri
- Kalıtsal hemolitik anemi çeşitleri
- Edinsel hemolitik anemi çeşitleri
- Hemolitik anemi laboratuarlar bulguları
- Hemolitik anemi kan tahlili
- Hemolitik anemiler periferik yayma
- Otoimmün hemolitik anemi tedavisi
- Hemolitik anemi bitkisel tedavi
Hemolitik anemi nedir neden olur
Kemik iliğine etki ederek eritrosit yapımını uyaran, kontrol eden ve gerektiğinde arttıran biyokimya mekanizmalar vardır. (Eritroprotein)
Kemik iliği üretim kapasitesinin 7 katına kadar arttırarak erken yıkıma uğrayan eritrosit eksikliğini telafi edebilir.
Kansızlığın bu şekilde telafi edilebildiği ve belirti vermediği tabloya kompanse hemolitik anemi denir.
Fakat eritrosit yıkımı kemik iliği tarafından kompanse edilemediği durumlarda hemolitik anemiler kaçınılmazdır.
Hemolitik anemi nedir neden olur çeşitleri ve belirtileri nelerdir
Kalıtsal hemolitik anemi nedir
Akyuvar eritrositlerin norma yapısını ve şeklini kontrol eden genlerin genetik bozukluğudur, anne ve veya babadan kalıtsal geçer.
Anormal ve farklı eritrositler tipleride farklı hemolitik anemi çeşitleri veya alt gruplara ayrılmasına neden olurlar.
Orak hücre ve akdeniz anemisi, sferositoz, eliptositoz, glukoz-6-fosfat dehidrogenaz ve piruvat kinaz eksikliği eksikliği, kalıtsal hemolitik anemilerdir.
Edinsel hemolitik anemi nedir
Kemik iliğinde alyuvar ertirositleri normaldir fakat bazı hastalık virüs enfeksiyon gibi faktörler erken eritrosit yıkımına neden olur.
Bağışıklık immün sistem hastalıkları, otoimmün hemolitik anemi, kan nakli ve penisilin gibi bazı ilaçların yan tesirleri .
Lupus iltihaplı eklem romatizması, KLL kronik lenfositik lösemi, nonhodgkin lenfoma, epstein barr virüsü sitomegalovirüs, hepatit ve HIV/AIDS virüsleri.
Fiziksel eritrosit hasarları, yapay kalp kapakçığı, küçük kan damarlarının değişimi, açık kalp ameliyatlarında kullanılan bay-pass makinesi.
Preeklampsi ve eklampsi gebelikte tansiyon yükselmesi sonucu gebelik zehirlenmesi ve ağır aktivite spor sonucu eritrosit yıkımı.
Hemolitik anemi çeşitleri
- Alloimmün hemolitik anemi
- Otoimmün hemolitik anemi
- İlaçla oluşan hemolitik anemi
- Glikoz-6-fosfat dehidrojenaz
- Herediter elliptositoz
- Herediter ovalositoz
- Herediter sferositoz
- İmmünn hemolitik anemi
- Mikroanjiopatik hemolitik anemi
- Paroksismal nokturnal hemoglobinüri
- Pirüvat kinaz eksikliği
- Orak hücreli anemi
- Talasemi akdeniz anemisi
Hemolitik anemi nedir belirtileri nelerdir
- Bitkinlik halsizlik
- Çabuk yorulma
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
- Dikkat dağınıklığı
- Stres kaygı endişe
- Cildin solukluğu
- Sarılık
- Nefes darlığı
- Göğüs ağrıları
- Kalp yetmezlik
- Dilde yaralar
- Tırnaklarda kırılganlık
- Göz akının mavileşmesi
- Göz akında sarılık
- İdrarda sarılık
- Safra kesesi ağrısı
- Karın üst bölgesinde ağrı
- Bacak bölgesinde ağrılar
Hemolitik anemi nedir laboratuvar bulguları ve kan tahlili
Hemolitik anemi kan tahlili
- HGB hemoglobin düşük eritrosit yıkımına bağlı
- HTC hematokrit düşük, toplam kan sıvısı içindeki eritrosit oranı
- MCHC yüksek, eritrositlerin içindeki hemoglobin konsantrasyonu
- MCV yüksek, alyuvarların ortalama büyüklükleri
- WBC lökosit immün sistem hücreleri normal
- PLT trombosit seviyesi kah pıhtılaşması normal
- PLT trombosit düşük ise Evans sendromu düşünülür
Retikülosit sayımı
Genç eritrositlerin sayıları belirlenir kemik iliğinde üretim hızı ölçülür, yüksek retikülosit hızı beklenen bir durumdur.
Vücut ısısına göre aktif olan antikorlar nedeni ile eritrosit yıkımı, soğuk reaktif antikorlar el ve ayakların 0-10 °C’ soğuk havaya maruz kalmasıdır.
Sıcak veya ılık otoantikorlara dayalı polikromatofili ve sferositler, soğuk otoantikorlardan kaynaklanan, aglütinasyon yapmış eritrositler
Hemolitik anemiler periferik yayma
Eritrositlerin mikroskop altında incelenmesi anormal şekil ve yapılarının gözlemlenmesi beklenen bir durumdur.
Kan biyokimyası
Otoimmün hemolitik anemilerde serum indirekt bilirubin ve laktik dehidrogenaz seviyelerinde yükselme görülür.
Haptoglobin testi, eritrositler yıkıma uğradıklarında kanda heptaglobin kimyasallarına bağlanır, heptaglobin düşük çıkması hemolitik anemi bulgusudur.
Bilirubin hemoglobin parçalanmasına bağlı ortaya çıkan bir bileşiktir, çok fazla eritrosit yıkımı, hemoglobin yıkımına ve bilirubin yükselmesine neden olur.
Hemotolik anemi teşhisini koyabilmek için bilirubin yüksekliğinin altında yatan nedenin bulunmasına yönelik karaciğer fonksiyon testleri yapılır.
Coombs testi veya antiglobulin testi ( AGT) vücudun eritrosit yıkımına neden olan antikorlar üretip üretmediğine bakılır.
Hemoglobin elektroforezi testi, hemoglobin tiplerine göre anemi türlerini tespit etmek için kullanılan faydalı bir yöntemdir.
PNH Paroksismal nokturnal hemoglobinüri testleri, eritrositlerde eksik olan proteinleri tespit etmek için yapılır.
Osmotik frajilite testi, herediter sferositoz (genetik) varsa kırılgan eritrositlerin varlığını bulmak için yapılan bir testtir.
Glikoz 6-fosfat dehidrojenaz enzimi testleri, G6PD eritrositleri oksidin hasarlardan koruyan bir enzimdir G6PD eksikliği hemolitik anemi bulgusudur.
Hemogram kan testlerinde hemotolik anemi teşhisi konulursa kemik iliği testleri yapılmaz, fakat kan testlerinden tam sonuç alınamaz ise aspirasyon veya biopsi yapılır.
Otoimmün ve hemolitik anemi tedavisi
Hemolitik anemi eritrosit yıkımına neden olan faktörlerin tamamen ortadan kaldırılmasına veya kontrol altına alınmasına yöneliktir.
Otoimmün hemolitik anemi tedavisi ise ömür boyu devam eden tedaviler ve takip gerektirebilir.
Eritrosit yıkımının azaltılması, belli düzeylerde tutulması veya tamamen ortadan kaldırılması hedef tedavi amacıdır.
Hemolitik anemi kan nakli
Acil tedavi gerektiren bir durumdur hayati tehlikesi olan hastalara uygulanır, uygun bir vericiden hastanın toplardamarı üzerinden kan nakledilir.
Hemolitik anemi ilaç tedavisi
Özellikle otoimmün hemolitik anemilerde kortikosteroid ilaçlar ile immün sistemin eritrosit yıkımına neden olan antikor üretimi sınırlandırılır.
Kortikosteroid ilaçlar işe yaramaz ise ikinci yöntem bağışıklık sistemini baskılayan ilaç tedavi yöntemleri uygulanır.
Orak hücre anemi hastalarında ise hidroksiüre ilaçlar ile anormal eritrosit sayısını azaltmak ve normal eritrosit üretimini arttırmak hedeflenir.
Hemolitik anemi plazmaferez
Hastadan alınan plazma kanın antikor içeren kısımları ayrılır, sağlıklı bir donörden alınan plazma hastaya enjekte edilir.
Hemolitik anemi ameliyat
Sağlıksız, büyümüş ve hasta bir dalak daha fazla eritrosit yıkımına neden olur, dalağın alınması eritrosit yıkımını azaltır.
Hemolitik anemi kök hücre nakli
Akdeniz anemisi talasemi hastalarında kemik iliği eritrosit üretimini kompanse edemez, dolayısıyla kemik iliği nakli gerekebilir.
Sağlıklı bir vericiden (donör) alınan kök hücre kan nakline benzer bir yöntem ile damar yolundan verilir.
Hemolitik anemi bitkisel tedavi
Hayat tarzınıda değişiklikler soğukta aktif olan otoantikorlara karşı soğuktan korunmanız gerekir.
El ayak ve kulakları soğuktan koruyucu elbiseler, atkı ve eldivenler kullanılması, klimalı ortamlardan uzak durulması.
Buzdolabından bir şey alırken eldiven kullanılması, soğuk havalarda gerekli tedbirler alınması lüzumludur.
Doktor tarafından bildirilen anemiyi tetikleyici maddelerden ve ilaçlardan uzak durulması gerekir.
Hemolitik anemi bitkisel tedavisi
E vitamin içeren besinlerin alınması, kuşkonmaz, keten tohumu yağı, kuru kaysı, kekik, ıspanak, brokoli, fındık ve badem gibi gıdalar.
Hemotolik anemi demir eksikliği ve folik asit eksikliği başka bir tür kansızlığa yol açabileceği için doktor tarafından takviye verilebilir.
Geven (ketre, çekme, ak geven, püs geveni, zamk geveni,) ota benzeyen dikenli bir bitkidir, 2 çorba kaşığı kaynatılır 500 ml suda 10 dk kaynatın ve yemeklerden önce bir çay bardağı tüketin.
Spirulina yosunu toz formunda günlük 5-10 gram yemeklerin veya içeceklerinize ilave ederek tüketin, A, B1, B2, B5, B6, B12, E, H vitaminleri ve folik asit içerir.
Isırgan otu anemi tedavisi görenler için yan ürün olarak kullanılır, ısırgan otu yaprak çayı, kök çayı veya tohum çayı olarak 15 gün boyunca günde iki barak tüketebilirsiniz.
Not; Kalp ve böbrek yetmezliği ve diğer sistemik hastalıkları olan kişiler, ilaç tedavisi gören hastalar hemolitik anemi bitkisel tedavi yöntemleri için doktor tavsiyesi almaları sormaları gerekir.